Bài viết “Ai cũng mong phục vụ cho chính quê hương mình”, đăng trên Tạp chí Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 24/4/2006, tập trung phản ánh vai trò của công nghệ bán dẫn, chip và laser trong phát triển khoa học – công nghệ, đồng thời khắc họa rõ nét khát vọng đóng góp cho đất nước của đội ngũ trí thức Việt Nam ở nước ngoài đã viết về Nhà khoa học Từ Trung Chấn. Bài viết này đã thể hiện rõ tầm nhìn, khát vọng của GS. Từ Trung Chấn và đến nay, sau 20 năm nội dug bàn viết vẫn còn nguyên giá trị. Chúng ta đã bỏ lỡ 20 năm, cơ hội đang lặp lại, liệu Việt Nam có tận dụng được lần này không? Chúng ta cùng chia sẻ tình thần của bài viết cách đây 1/5 thế kỷ.

Ai cũng mong phục vụ cho chính quê hương mình

     Trong tiến trình phát triển của khoa học – công nghệ hiện đại, công nghệ bán dẫn, chip và laser được xem là nền tảng cốt lõi của nền công nghiệp công nghệ cao. Cách đây gần hai thập kỷ, bài viết “Ai cũng mong phục vụ cho chính quê hương mình” đăng trên Tạp chí Đảng Cộng sản đã phản ánh một cách sâu sắc câu chuyện về trí thức Việt Nam ở nước ngoài, tiêu biểu là GS.TS. Từ Trung Chấn – nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn phát sáng – với khát vọng đưa những thành tựu khoa học tiên tiến về phục vụ đất nước.

     Là một tiến sĩ hàng đầu tại Hoa Kỳ, đồng thời là một doanh nhân thành công trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn tại Mỹ và Trung Quốc, GS.TS. Từ Trung Chấn đã sớm làm chủ các công nghệ tiên tiến về linh kiện bán dẫn và laser phát sáng. Ông là người trực tiếp nghiên cứu, phát triển và sản xuất các linh kiện bán dẫn ứng dụng công nghệ LED (Light Emitting Diodes), dựa trên các vật liệu bán dẫn như Gallium Arsenide (GaAs), Gallium Nitride (GaN) và Indium Phosphide (InP).

      Các linh kiện bán dẫn phát sáng này được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống và sản xuất như giao thông, điện tử, viễn thông, chiếu sáng, công nghệ thông tin và các ngành công nghệ cao. Ngoài ra, công nghệ bán dẫn và laser còn được sử dụng trong máy in laser, ổ đĩa CD, DVD, máy fax, các thiết bị quang học, sinh học, y học, phân tích DNA, truyền dữ liệu, cũng như trong một số lĩnh vực liên quan đến quốc phòng và an ninh. Đây là những công nghệ có giá trị gia tăng cao, tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường và mang lại hiệu quả kinh tế lớn.

Theo GS.TS. Từ Trung Chấn, công nghệ bán dẫn chính là nền tảng của nền công nghiệp hiện đại. Quốc gia nào làm chủ được công nghệ bán dẫn sẽ có lợi thế rất lớn trong phát triển kinh tế, khoa học và công nghệ. Chính vì vậy, các nước phát triển đã đầu tư mạnh mẽ cho lĩnh vực này từ rất sớm và đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Không chỉ dừng lại ở nghiên cứu và sản xuất, GS.TS. Từ Trung Chấn còn đặc biệt chú trọng tới việc đào tạo nguồn nhân lực và chuyển giao công nghệ. Ông hiện là Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc một công ty công nghệ laser bán dẫn tại Quảng Châu (Trung Quốc), nơi có nhà máy sản xuất linh kiện bán dẫn và laser với dây chuyền công nghệ hiện đại. Song song với hoạt động sản xuất, ông tích cực đưa các nội dung công nghệ bán dẫn vào chương trình giảng dạy tại các trường đại học, góp phần đào tạo đội ngũ kỹ sư và cán bộ khoa học – kỹ thuật.

     Sinh năm 1956, GS.TS. Từ Trung Chấn sang Hoa Kỳ học tập và nghiên cứu từ năm 1981. Những năm đầu ở nước ngoài, ông gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là rào cản ngôn ngữ và phương pháp nghiên cứu khoa học hiện đại. Tuy nhiên, bằng niềm đam mê khoa học và ý chí bền bỉ, ông đã vượt qua những thách thức đó để theo đuổi con đường nghiên cứu, có cơ hội làm việc cùng nhiều nhà khoa học hàng đầu thế giới trong lĩnh vực bán dẫn, trong đó có GS. Harold Manasevit – một nhà khoa học nổi tiếng về vật liệu bán dẫn. Từ đó, ông từng bước làm chủ công nghệ chế tạo wafer và các linh kiện bán dẫn phức tạp.

     Nhóm nghiên cứu của GS.TS. Từ Trung Chấn hiện có hơn 100 nhà khoa học và kỹ sư, hoạt động trong nhiều lĩnh vực liên quan đến công nghệ bán dẫn và laser. Các kết quả nghiên cứu không chỉ được ứng dụng trong sản xuất công nghiệp mà còn được chuyển giao cho các cơ sở đào tạo, góp phần xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ khoa học – kỹ thuật chất lượng cao.

     Với mong muốn đưa những thành tựu khoa học – công nghệ tiên tiến về phục vụ Việt Nam, GS.TS. Từ Trung Chấn đã tham gia đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất linh kiện bán dẫn tại Việt Nam với tổng mức đầu tư hàng triệu USD. Đây được xem là một bước đi quan trọng, góp phần đưa công nghệ cao đến gần hơn với đội ngũ kỹ sư trong nước, đồng thời mở ra cơ hội phát triển cho ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam trong tương lai.

     Theo GS.TS. Từ Trung Chấn, trí thức Việt Nam ở nước ngoài ai cũng mong muốn được đóng góp cho quê hương. Để hiện thực hóa khát vọng đó, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện các chính sách về khoa học – công nghệ, tạo môi trường nghiên cứu thuận lợi, có cơ chế phù hợp nhằm thu hút và phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức trong và ngoài nước.

     “Ai cũng mong muốn được phục vụ cho chính quê hương mình” – thông điệp xuyên suốt của bài báo năm 2006 đến nay vẫn còn nguyên giá trị, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước xây dựng và phát triển hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn và công nghệ cao.

                         Một số hình ảnh về GS. TS. Từ Trung Chấn, người luôn đau đáu với ngành bán dẫn nước nhà

TS. Nguyễn Tiến Tùng – Viện Nghiên cứu Công nghệ cao Đông Nam Á